چرا سگ شما گوشه گیر است؟
تا به حال برای شما اتفاق افتاده است که در پارک، دورهمی لب استخر و یا مهمانی که همۀ سگ ها درحال بازی هستند، اما چرا سگ شما گوشه گیر است؟ مثلاً وقتی که سگ های دیگر درحال سرک کشیدن، آب بازی و شیطنت هستند، سگ شما فقط در کنارتان بنشیند. آیا این رفتار عادی است؟
اگر این کلمۀ «عادی» را از فرهنگ لغت خود بیرون بکشید، لطف بزرگی هم به خودتان و هم به سگتان خواهید کرد. این سگ درست همانند شما شخصیت و سلیقه ای دارد.
دکتر جیل سکمن (دامپزشک بالینی که خدمات مربوط به درمانگری رفتاری را در مرکز دامپزشکی بلوپرل (BluePearl Veterinary Partners) در سوث فیلد ایالت میشیگان ارائه می دهد) می گوید «من برای مراجعینم این قیاس را مطرح می کنم: این مسئله درست شبیه به فردی است که ترجیح می دهد که به جای رفتن به مهمانی شبانۀ 200 نفری، صرفاً وقتش را با چند نفر از دوستانش و صرف شام سپری کند.» آیا ایرادی دارد که فرد با ماندن در خانه، خواندن کتاب و یا وقت گذراندن با چند نفر از دوستان خود احساس راحتی کند؟ دایره دوستان سگ شما کمی کوچک است و این مسئله هیچ ایرادی ندارد.
ما نظر متخصصین را دربارۀ اینکه چرا یک سگ دوستان کمی دارد ( چه انسان چه سگ) و یا دوست دارد فقط با شما وقت بگذارند و برای حل این مسئله چه راهکارهایی وجود دارد. اگر رفتارهای سگ تان شما را نگران می کند، مخصوصاً اگر خیلی شدید است، با دامپزشک خود مشورت کنید.
گوشه گیر بودن سگ
گوشه گیر بودن یک سگ اصلاً امری غیر عادی نیست. دکتر جکسون سوییزر دامپزشکی در بیمارستان دامپزشکی کنجوولی در کالیفرنیا، می گوید که سگ ها به طور معمول برای همراهی و حفاظت از انسان ها و کمک به آنها در شکار پرورش یافته اند و هیچ یک از آنها به رفتارهای اجتماعی با دیگر سگ ها احتیاجی ندارند. از آنجایی که این حیوانات برای رفتارهای اجتماعی با دیگر سگ ها پرورش نیافته اند، بسیاری از نژادهای آنان همچنان رفتار گوشه گیری را بروز می دهند. سگ ها دیگر به صورت جمعی زندگی نمی کنند— حتی گلۀ گرگ ها نیز شامل خانواده و پدر و مادر هستند— پس گوشه گیری و اجتماعی نبودن سگ چیز عجیبی نیست.
ترس در سگ ها
دامپزشکان می گویند که دلیل اصلی بروز رفتارهایی مانند گوشه گیری و عصبانیت در سگ ها، ترس است. دکتر لیز استلو، مدیر بخش خدمات رفتار بالینی حیوانات در بیمارستان آموزشی دامپزشکی دانشگاه داویس کالیفرنیا، می گوید که اغلب سگ از موقعیت هایی که در آن احساس راحتی نکنند، دور می شوند. سگ هایی که فاصلۀ خود را با دیگر سگ ها یا انسان ها حفظ می کنند، ممکن است علائمی عصبی مانند پارس کردن، غرش، خیز برداشتن، نعره کشیدن، دندان غروچه کردن و گاز گرفتن در این موقعیت ها است.
موقعیت هایی که باعث ایجاد ترس می شوند:
موقعیت هایی که باعث ایجاد ترس می شوند در هر سگ متفاوت است. به گفتۀ دکتر استلو « ممکن است بعضی سگ ها از آب هراس داشته باشند و برخی از آنان برای اینکه خیس نشوند از آب پاش ها دوری کنند.» برخی از آن ها نگران سگ های دیگر هستند؛ ممکن است به دلیل تجربیات بد باشد که قبلاً برایشان اتفاق افتاده و یا مثل توله سگ ها هیچ وقت به اندازۀ کافی در جمع سگ ها نبوده اند. بعضی دیگر ممکن است گوشه گیر باشند و یا عموماً بازیگوشی نداشته باشند؛ در این مورد نیز ممکن است وقتی که جوان تر بوده اند تجربه بازی با سگ ها را نداشتند. و مورد آخر اینکه شاید در جمع افرادی که نمیشناسند احساس راحتی نکنند.
سکمن ( که دارای گواهی برد پزشکی در جراحی حیوانات است ) می گوید:«عصبانیتی که از ترس نشأت بگیرد طبیعی است. همچنین اثرات محیطی و ژنتیک نیز در این مسئله دخیل است. به علاوه، سلامت مادر و مهارت های پرورش از عوامل مهم این رفتارها محسوب می شوند.
نژاد سگ تا چه میزان در این رفتارها نقش دارد؟
دکتر تارا تیمپسون، از کارکنان پزشکی در Best Friends Animal Society، شهر کناب یوتا، می گوید:« هیچ مطالعات علمی وجود ندارد که نشان دهد نژادهای خاصی هستند که اجتماعی تراند و نسبت به دیگر نژادها استرس کم تری دارند. اما به صورت تجربی مشاهده می کنیم که نژادهای خاصی از توله ها اجتماعی تر و با اعتماد به به نفس بیشتری هستند درحالی که دیگر نژادها خجالتی تراند. مقداری از این اعتماد به نفس، ناشی از آشنایی با جامعه در سنین پایین تر است اما مقداری از آن می تواند ارثی باشد.
استلو، که دارای گواهینامه هیئت مدیره در دامپزشکی بالینی است، به عنوان یک قاعده کلی می گوید نژادهایی که تمایل بیشتری به استقلال و گوشه گیری دارند عبارت اند از:
سگ های شکاری، بسیاری از نژادهای شمالی (Nordic ) از جمله مالاموت، سامویید و هاسکی؛ نگهبانان دام مانند شپرد آناتولی و گریت پیرنیز؛ تریرها، از جمله کرن تریر، تریر اسکاتلندی و آیردل تریر و همچنین نژادهای سگ نگهبان آسیایی مانند چاو چاو، شارپی و آکیتا.
شخصیت سگ را بر اساس نژاد!!!
اما هیچ وقت شخصیت سگ را بر اساس نژاد آن نسنجید. دکتر سوییزر که علاقۀ حرفه ای او دامپزشکی اورژانسی و بالینی است، این مسئله را مطرح کرده است که، نژادهای خاص برای کارهای مختلفی تربیت شده اند و ممکن است تمایل بیشتری به استقلال داشته باشند، درحالی که شاید بعضی سگ ها در همین نژاد دقیقا برعکس باشند.
به عبارت دیگر، ممکن است شما با یک سگ شکاری اجتماعی یا یک لابرادور رتریور محتاط زندگی کنید. اگر سگ شما حال خوشی دارد، نیازی به ایجاد تغییر نیست.
سگ ما نباید برای تعطیلات با خانواده باشد؟
اگر سگ شما خجالتی و در عین حال سالم و خشنود است، باید به او اجازه دهیم که از دیگر سگ ها و انسان ها دور بماند؟
به گفتۀ سکمن جواب این سؤال مثبت است. او در این باره می گوید:« مراجعین زیادی داشته ام که با ناراحتی می گویند یعنی سگ ما نباید برای تعطیلات با خانواده باشد؟ و من در جواب آن ها می گویم بله دقیقاً.»
سکمن به مراجعین خود توصیه می کند که سعی کنند رفتار سگ را با افرادی که بیشتر آن ها را ملاقات می کند تغییر دهند، نه کسی که یک بار در سال او را می بیند.
استلو گفته است که اگر سگ شما در یک مکان عمومی یا مهمانی احساس راحتی نمی کند، باید او را به خانه ببرید. و تحت هیچ شرایطی نباید او را مجبور کنید تا در این مکان ها با دیگران معاشرت کند. او به دلیل مشخصی گوشه گیری می کند و باید به او احترام بگذارید، حتی اگر کاملاً این دلیل را درک نمی کنید.
چه چیزی سگ را خوشحال می کند؟
رابین بنت، یک مربی سگ حرفهای در استفورد ویرجینیا، گفته است که مهم ترین فاکتور، فهمیدن آن است که چه چیزی سگ را خوشحال می کند. به نظر من سگ ها به غذا، خانه، اسباب بازی، ثبات و تعامل با بعضی انسان ها (مثلاً کسانی که با آن ها زندگی می کند) نیاز دارند اما احتیاجی به برقراری ارتباط یا بازی با تعداد زیادی سگ یا انسان نیست.
همچنین، تربیت باید به این دلیل صورت گیرد که مطمئن شویم سگ ها در حضور دیگر سگ ها یا انسان ها راحت اند، اما آن ها الزاماً مجبور به برقراری ارتباط یا بازی با آن ها نیستند.
چگونه به یک سگ ترسو کمک کنیم:
حضور سگ در اجتماع در سنین پایین تر می تواند بسیار مفید باشد. به گفتۀ استلو، عدم معاشرت می تواند مشکلاتی را در سگ بالغ ایجاد کند؛ به همین دلیل رفتارشناسان شدیداً به افراد توصیه می کنند که سگ را تا قبل از سن 14 تا 16 هفتگی با اجتماع سازگار کنند.
اما همیشه هم معاشرت زودهنگام ممکن و حتی تضمینی نیست. سکمن می گوید:« مراجعین زیادی داشته ام که خیلی تلاش کرده اند اما سگ که به سن 12 تا 18 ماهگی می رسد به طرز وحشتناکی پرخاش می کند. به همین دلیل معاشرت کافی نیست.
ارتباط گوشه گیری سگ با ترس و اضطراب
به دلیل اینکه گوشه گیری سگ با ترس و اضطراب او مرتبط است، بهتر است به منظور کاهش بخشی از این ترس، از تکنیک های حساسیت زدایی و شرطی سازی تقابلی استفاده کنید. به گفتۀ سوییزر:«فرض کنید که از هواپیما می ترسید اما در نزدیکی یک فرودگاه زندگی می کنید. شاید بتوانید سوار هواپیما نشوید اما هواپیماهای نزدیک شما همچنان بر کیفیت زندگی تان تأثیر خواهند داشت. آیا بهتر نیست سگ ها در محیط خود راحت باشند؟
هدف شما باید برجسته سازی موارد مثبت باشد. با تشویق آن ها برای درست انجام دادن کارها، اعتماد به نفس شان را تقویت کنید. اگر می خواهید سگ شما آرام باشد، هنگامی که آرام است او را تشویق کنید؛ حتی اگر صرفاً یه گوشه دراز کشیده باشند و کاری نکنند. چیزهایی که دوست دارند و چیزهایی که در کنار کمی استرس، به آن ها انگیزه می دهد را برایشان فراهم کنید. مثلاً مقدار کمی از چیزی که اصلاً نمی شناسند. این کار به حساسیت زدایی و شرطی سازی تقابلی کمک می کند.»
تقویت اعتماد به نفس در سگ ها
بنت، که همچنین رئیس هیئت مدیره انجمن مربیان حرفه ای سگ است، می گوید:« تمرین ها و بازی های تقویت اعتماد به نفس خیلی مفید خواهد بود. به صورت کنترل شده، سگ را در معرض چیزهایی قرار دهید که او را مضطرب می کند. این کار باید به طوری انجام شود که حالت احساسی سگ را از “این ترسناک است” به ” این سرگرم کننده است ” تغییر دهد.
از رفتارهای منفی و اجباری بپرهیزید. به عنوان مثال، “حواس تان باشد که استفاده از ابزار نوک تیز، نیشگون، خفه کردن، شوک یا گرفتن قلاده برای تشویق به رفتار مناسب، اغلب منجر به تربیت سگ هایی می شود که سعی می کنند از هر چیزی که باعث ایجاد درد شده است اجتناب کنند؛ این بدان معناست که در ارتباط با سگ های دیگری که قبلاً ارتباط خوبی با آنها داشتند، اکنون از آن ها می ترسند و یا حمله می کنند.
درد سبب گوشه گیری و فرار سگ
کارشناسان بر اهمیت کار با دامپزشک، رفتارشناس دامپزشکی یا مربی معتبر سگ تأکید می کنند، به ویژه اگر رفتارهای سگ شدید باشد. استلو می گوید: « اگر به درستی با آن ها رفتار نکنید با گذشت زمان و قرار گرفتن در معرض ابزار استرس زا دچار اضطراب بیشتری می شوند.» دامپزشک همچنین می تواند تشخیص دهد که آیا سگ شما از مشکلات پزشکی اساسی رنج می برد یا خیر. درد سبب گوشه گیری و فرار سگ خواهد شد.»