پریتونیت عفونی گربه ها (FIP)

• FIP یک بیماری ویروسی خطرناک در گربه ها و بچه گربه هاست که تقریباً در تمام موارد کشنده است.
• FIP ریشه در ویروس کرونای گربه ای دارد. تنها فقط در 1% از گربه هایی که به ویروس کرونا مبتلا می شوند، این ویروس ایجاد می شود.
• FIT را می توان به دو نوع خشک و مرطوب دسته بندی کرد.
• تشخیص FIP دشوار است. هیچ آزمایش مخصوصی برای تایید FIP وجود ندارد.
• پژوهش های جدید، قول توسعۀ درمان FIP در گربه ها را می دهند.

پریتونیت عفونی گربه ها (FIP) یک بیماری ویروسی خطرناک در بین گربه ها و بچه گربه هاست که همۀ حیوانات دنیا را آلوده می کند، از حیوانات وحشی و اهلی گرفته تا حیوانات بزرگ یا کوچک. تقریبا در تمام موارد کشنده است و گربه های آلوده به این ویروس، به سرعت و با علائم مبهم و گوناگونی ضعیف می شوند.

FIP به این دلیل یک بیماری بسیار پیچیده است که توسط ویروس کرونای معمولی بوجود می آید. این ویروس کرونا حدود 90 درصد گربه ها را آلوده می کند اما حدود 1 درصد از آنها به FIP مبتلا می شوند. علیرغم پیشرفت های اخیر و قول هایی که داده شده، تاکنون هیچ درمان و پیشگیری کارآمدی برای آن وجود ندارد.

FIP چیست؟

FIP یا پریتونیت عفونی گربه یک نوع بیماری است که توسط ویروس جهش یافته ایجاد می شود و واکنش بیش از حد دستگاه ایمنی است. تقریباً همۀ گربه ها (حدود 90 درصد) در طول زندگی خود، معمولاً در جوانی، به ویروس کرونا مبتلا می شوند به خصوص اگر در پناهگاه بوده باشند یا در خانه ای با چند گربۀ دیگر زندگی کنند.

اکثرقریب به اتفاق گربه های آلوده شده به این نوع خاص ویروس کرونا، به هیچ وجه علائمی از این ویروس نشان نخواهند داد، مگر یک اسهال خفیف. اما در موارد اندکی، این ویروس جهش می کند و به FIP که عامل یک بیماری سخت و شدید است پیشروی می کند. این بدان معنی است که ویروس FIP در گربه ها یک ویروس متمایز نیست و در بسیاری از آزمایشات، متمایز کردنش از ویروس کرونا غیرممکن است. متاسفانه، هیچ راهی برای حدس ابتلای گربه به FIP وجود ندارد و در اغلب موارد، وقتی گربه ای به این بیماری مبتلا می شود از بین می رود.

علائم FIP در گربه ها

FIP معمولاً دو سندروم متمایز خشک و مرطوب را ایجاد می کند.  اگرچه این تقسیم بندی هیچ تفاوتی در نجات یا درمان ایجاد نمی کند اما به سازماندهی علائم به این دو گروه کمک خواهد کرد. به یاد داشتن این موضوع که گربه ها به جای نشان دادن علائم یک گروه، می توانند ترکیبی از علائم  هر دو گروه را داشته باشند اهمیت دارد.

FIP مرطوب، معمولاً عامل افزایش مایعات در سینه، شش ها، قلب و شکم می شود. گربه های مبتلا به FIP مرطوب، اغلب دچار تورم شکمی هستند و اگر در سینۀ آن ها مایع جمع شده باشد، به سختی نفس می کشند. ممکن است بی اشتها و افسرده باشند. گربه های مبتلا به FIP خشک علائم مشخص کمتری دارند. ممکن است دچار خستگی و کاهش وزن، ضعف اندام حرکتی و مشکلات تنفسی شوند گاهی اوقات، گربه هایی با علائم FIP اشتهای و سطح انرژی عادی و نرمال دارند و در نتیجه تشخیص زودهنگام را بسیار سخت می کنند.

در آخرین مراحل FIP، گربه ها با مشکلات تنفسی و غذاخوردن دست و پنجه نرم می کنند که اغلب به مرگ آسان می انجامد.

دیگر علائم FIP در گربه سانان شامل موارد زیر هستند:

• • تورم شکمی، اغلب به شکم گلدانی توصیف می شود.
  • مشکلات تنفسی ( نفس نفس زدن با دهان باز، تنفس سخت، تقلای زیاد برای نفس کشیدن، تنفس سریع)
  • تب
  • کاهش وزن
  • خستگی مفرط
  • استفراغ
  • اسهال
  • زردی
  • مشکلات چشمی شامل کوری، چشم درد و تغییرات رنگ چشم
  • چشمان مواج (دودوک چشم)
  • عدم تعادل، ضعف اندام حرکتی، ناتوانی
  • تشنج

گربه ها چگونه به FIP مبتلا می شوند؟

FIP در اثر جهش نوع بسیار شایع ویروس کرونا به وجود می آید. این بدان معنی است که گربه ها FIP نمی گیرند بلکه ویروس کرونا می گیرند. اگرچه ویروس کرونای گربه ای عامل این بیماری است اما این ویروس با ویروس کرونای مربوط به کووید 19 فرق دارد و قابل انتقال از انسان به گربه و برعکس نیست. این گونه از ویروس کرونا که بهFIT منجر می شود بسیار شایع است، به ویژه در خانه هایی که چند گربه دارند. این ویروس از طریق مدفوع منتقل می شود، بنابراین به گربه هایی که از جعبه های مشترک استفاده می کنند، بیرون را کندوکاو می کنند یا یکدیگر را نوازش می کنند منتقل می شود. این ویروس در سلول های روده زندگی می کند و تکثیر می شود و معمولاً هیچ مشکلی ایجاد نمی کند.

در تعداد کمی از گربه ها (کمتر از 1 درصد)، ویروس در زمان تکثیر شدن جهش پیدا می کند و بسیار خطرناک تر می شود. ویروس شروع به آلوده کردن ماکروفاژها که نوعی سلول گلبول سفید هستند می کند و این یعنی رها کردن روده و پخش شدن در کل بدن. سیستم ایمنی نمی تواند این بیماری را به درستی تشخیص داده و آن را درمان کند و این خود عامل انتشار بیشتر آن می شود. هم چنین، بدن، سلول های ایمنی مختلفی را به ذره های ویروسی می فرستد تا آن ها را تحت کنترل دربیاورد اما خود این کار باعث ایجاد مشکلات بیشتری می شود.

به نظر می رسد که احتمال ابتلای گربه هایی که دچار نارسایی یا ناتوانی سیستم ایمنی هستند، آن هایی که کمتر از دو سال سن دارند یا به بیماری دیگری هم مبتلا هستند به FIP بیشتر باشد. احتمال ابتلای گربه هایی که تحت استرس و فشار هستند هم بیشتر است چرا که استرس بر سیستم ایمنی اثر می گذارد. احتمالا ابتلای گربه های نر و عقیم نشده هم به ویروس FIP بیشتر است، شاید به دلیل ویروس های دیگر یا پرسه زدن با گربه های غریبه .

بعضی از نژادها هم آسیب پذیرترند. این نژادها شامل وترد زیر هستند:

• • نژاد حبشی
  • نژاد بنگال
  • نژاد بیرمن
  • هیمالیا
  • راگدال
  • رکس

تشخیص FIP در گربه ها

تشخیص FIP در گربه ها کار سختی است و متاسفانه، هیچ آزمایش مخصوصی وجود ندارد که وجود FIP در گربه های زنده را تایید کند. درعوض، موضوع فقط انجام چند آزمایش مختلف برای رد سایر بیماری ها با علائم مشابه است.

آزمایش خون یک نقطۀ آغاز ضروری است و دامپزشک از طریق آن می تواند اطلاعات زیادی کسب کند. شاید در نظر نگرفتن مشکلات همزمان کلیه ها و ریه و هم چنین نشان دادن تغییرات مربوط به FIP از جمله تعداد زیاد گلبول های سفید، کم خونی یا تغییرات آلبومین و گلوبولین (پروتئین های خونی) مفید باشد.  آزمایشFELV/FIV هم با استفاده از آزمایش خون انجام می شود چرا که رد کردن این آزمایشات گام مهمی است.

نمونه برداری از هر گونه مایع موجود در شکم یا سینه می تواند ایدۀ خوبی باشد و در جایی که مایع زیادی وجود ندارد می توان از فراصوت برای جستجوی مایع یا دیگر ضایعات مشکوک استفاده کرد. معمولاً با استفاده از یک سرنگ، از بدن گربۀ هوشیار مایع را بیرون می کشند.

آزمایش، سطح بالای پروتئین را نشان می دهد و معمولاً کاهی رنگ است بنابراین مایعی که این ویژگی ها را نداشته باشد، FIP را رد می کند. یک آزمایشگاه خارجی می تواند مایع را برای تشخیص FIP آزمایش کند، اگرجواب مثبت بود، احتمال تشخیص درست FIP بسیار زیاد است. متاسفانه، جواب منفی ضرورتاً بیماری را رد نمی کند. اگر گربۀ شما بمیرد و دامپزشک به FIP مشکوک باشد، می توان ازگربه نمونه گرفت و به آزمایشگاه فرستاد.

درمان FIP در گربه ها

اکثر گربه هایی که به FIP مبتلا می شوند دوام نخواهند آورد، بسیاری از آن ها در مرحلۀ تشخیص کشته می شوند تا از ابتلای بیشتر جلوگیری شود. داروها معمولاً جنبۀ درمان حمایتی دارند و درد را تسکین می دهند و می توانند شامل استروئیدها، شیمی درمانی، مکمل های تغذیه، تزریق ویتامین و پروبیوتیک ها باشند.

با این حال، طی یکی دو سال گذشته، درمان جدیدی برای FIP در گربه ها کشف شده است که می تواند آنها را معالجه کند. این درمان هنوز در مراحل آزمایش ابتدایی است هنوز به طور گسترده در دسترس نیست. با این حال، در پژوهشی که بر روی گربه های مبتلا به FIP صورت گرفت، از بین 31 گربه ای که این درمان را دریافت کردند، 25 گربه جان سالم به در بردند.

FIP و طول عمر متوسط گربه ها

هنوز هم تشخیص و پیش بینی FIP در گربه ها بسیار ضعیف است. دسترسی گسترده به داروهای جدید وجود ندارد و ممکن است تا سال ها این داروها گران باشند. به علاوه، اکثریت قریب به اتفاق گربه ها در زمان تشخیص اولیه شدیداً مریضند و بسیاری از آنها تا زمان اثرگذاری داروها دوام نمی آورند.

بسیاری ازگربه هایی که در زمان تشخیص کشته نمی شوند، پس از چند روز خواهند مرد. انتظار نمی رود که اکثر گربه ها برای بیش از دو یا سه هفته دوام بیاورند اگرچه موارد جدا شده ای از گربه ها وجود دارند که ترکیبی از داروها را مصرف کرده و تا ماه ها جان سالم بدر می برند.

هزینه های مربوط به FIP در گربه ها

هزینۀ تشخیص و درمان FIP در گربه ها می تواند به سرعت افزایش یابد. بر اساس شدت بیماری و تعداد آزمایشات مورد نیاز، هزینۀ تشخیص این بیماریبین 300 تا 1000 دلار است.

بسیاری از داروهای مربوط به درمان FIP نایاب و به شدت گران هستند. ممکن است نیاز ضروری به بستری طولانی مدت در بیمارستان و لولۀ تغذیه وجود داشته باشد. این هزینه ها ممکن است به بیش از 1000 دلار در روز برسد. پس از معاینات تخصصی اولیه، تسکین درد گربه و دادن احساس راحتی به او در خانه به وسیلۀ داروهای نیرو زا بسیار ارزان تر است و کمتر از 5 دلار در روز هزینه دارد.

روش پیشگری از FIP

پیشگیری از FIP دشوار است اما معمولاً حول محور پیشگیری از بیماری به خطر افتادن سیستم ایمنی و کاهش شیوع ویروس کرونا می چرخد. نگهداری گربه در گروه های نسبتاً کوچک و ثابت که شامل کمتر از پنج حیوان خانگی است و اطمینان از وجود تعداد زیادی جعبۀ ضد عفونی شده برای گربه ها، می تواند جلوی شیوع را بگیرد. اگر گربه ای به FIP مبتلا شد، صاحبان آن گربه باید حداقل دو ماه برای گرفتن یک حیوان خانگی دیگر صبر کنند چرا که این ویروس می تواند بیش از 7 هفته در محیط زنده بماند.

در برخی ازکشورها واکسن پیشگیری از ویروس کرونا وجود دارد اما این واکسن را نمی توان برای گربه های زیر شانزده هفته استفاده کرد. از آن جایی که تعداد زیادی از گربه های این سنی، قبلاً به این ویروس مبتلا شده اند، متاسفانه این واکسن خیلی موثر نیست.