بیماری عفونی پریتونیت (FIP) در گربه سانان

بیماری عفونی پریتونیت (FIP) در گربه سانان: میزان اهمیت: بحرانی_سن گربه درگیر بیماری: بچه ها، بزرگسالان.

• FIP یک بیماری ویروسی حاد در گربه های بزرگسال و بچه گربه هاست و تقریبا در اکثر اوقات باعث مرگ می شود.
• منشا FIP، ویروس کرونای گربه می باشد. تنها حدود 1 درصد از گربه های مبتلا به ویروس کرونا به FIP مبتلا می شوند.
• FIP را می توان به دو دسته مرطوب و خشک تقسیم کرد.
• شناسایی FIP مشکل است. هیچ تستی وجود ندارد که بتواند FIP را تأیید کند.
• تحقیقات جدید نویدبخش پیشرفت هایی در درمان FIP در گربه هاست.

بیماری عفونی پریتونیت (FIP) یک بیماری ویروسی حاد در گربه های بزرگسال و بچه گربه هاست که باعث ابتلای حیوانات (چه وحشی یا اهلی و چه کوچک یا بزرگ) در سرتا سر دنیا می شود. این بیماری تقریبا در اکثر اوقات باعث مرگ می شود و گربه های مبتلا با علائم مبهم و متنوع زیادی به سرعت به کام مرگ کشیده می شوند. یک مریضی فوق العاده پیچیده نیز هست، زیرا توسط ویروس رایج کرونا بوجود می آید. ویروس کرونا حدود 90 درصد از گربه ها را مبتلا می کند، اما کمتر از 1 درصد از آن ها به FIP مبتلا می شوند.

در حال حاضر هیچ راه پیشگیری و هیچ درمان موثری وجود ندارد، اگرچه تحقیقات اخیر امیدوارکننده بوده اند.

 

FIP در گربه ها چیست؟

FIP یا بیماری عفونی پریتونیت، بیماری ناشی از یک ویروس جهش یافته و پاسخ ایمنی بیش از حد بدن در مقابله با آن است. اکثر گربه ها (حدود 90 درصد) در برهه ای از زندگی خود، معمولاً در جوانی، به ویروس کرونا مبتلا می شوند، به خصوص اگر همراه با چند گربه زندگی بکنند یا در پناهگاهی با سایر گربه ها بوده باشند.

عمده گربه هایی که به ویروس کرونا آلوده شده اند، اصلاً علائمی از ویروس نشان نمی دهند و فقط ممکن است اسهال خفیفی داشته باشند. اما در تعداد کمی، ویروس جهش می یابد و گربه ها به FIP مبتلا می شوند که باعث مریضی حادی در آن ها می شود. این موضوع نشان دهنده این است که که ویروس FIP در گربه ها یک ویروس متمایز نیست و تشخیص آن از ویروس کرونا در بسیاری از تست ها غیرممکن است. متأسفانه هیچ راهی برای شناسایی گربه مبتلا به FIP وجود ندارد و هنگامی که گربه این مریضی را می گیرد، اغلب به کام مرگ کشیده می شود.

 

علائم بیماری FIP در گربه ها

به طور معمول، FIP دو نوع گونه متمایز مرطوب و خشک را در پی خواهد داشت. اگرچه تفاوتی در میزان زنده ماندن یا درمان این دو گونه وجود ندارد، اما می تواند به سازماندهی علائم در این دو گروه کمک کند. علاوه بر این باید دقت کرد که که گربه ها می توانند ترکیبی از علائم این دو گروه را همزمان داشته باشند.

FIP مرطوب عمدتاً باعث تجمع مایع در شکم، قفسه سینه، ریه ها و قلب می شود. گربه هایی که به FIP مرطوب مبتلا هستند اغلب شکم متورمی دارند و اگر مایع در قفسه سینه باشد ممکن است تنفس آن ها دچار مشکل شود و ممکن است بی اشتها و به طور کلی افسرده به نظر برسند.

گربه های مبتلا به FIP خشک اغلب علائم واضح کمتری دارند. ممکن است دچار بی حالی و کاهش وزن، لرزش و مشکلات تنفسی شوند. گاهی اوقات گربه هایی که علائم این بیماری را دارند به طور معمول غذا می خورند و سطح انرژی طبیعی دارند که در این حالت تشخیص زودهنگام بیماری، بسیار مشکل است.

در مراحل پایانی، گربه ها برای نفس کشیدن و غذا خوردن دچار مشکل می شوند که اغلب بواسطه مرگ آسان زندگیشان پایان می یابد.

 

سایر علائم گربه های مبتلا به FIP عبارتند از:

• • تورم شکم، که عمدتاً به شکل شکم بیرون زده قابل مشاهده است
  • مشکلات تنفسی (تنفس با دهان باز، تنفس شدید، تلاش اضافی برای تنفس، تنفس سریع)
  • تب
  • کاهش وزن
  • بی حالی
  • استفراغ
  • اسهال
  • زردی
  • مشکلات بینایی از جمله کوری، درد چشم و تغییر رنگ چشم
  • چشم های لرزان (حرکت غیرارادی تخم چشم به چپ و راست)
  • بی تعادلی، لرزش، فلجی
  • تشنج

 

گربه ها چگونه به FIP مبتلا می شوند؟

FIP به دلیل جهش ویروس بسیار رایج کرونا ایجاد می شود. در واقع گربه ها این بیماری را از فرد دیگری نمی گیرند، بلکه به ویروس کرونا مبتلا می شوند. اگرچه این بیماری توسط ویروس کرونای گربه ایجاد می شود، اما این همان ویروس COVID-19 نیست و نمی تواند از مردم به گربه ها یا بالعکس انتقال پیدا کند.

این سویه ویروس کرونا که می تواند منجر به FIP شود به شکل ویژه ای در خانواده هایی که چند گربه در آن حضور دارند، بسیار رایج است. این ویروس از طریق مدفوع منتشر می شود. بنابراین بین گربه هایی که سینی زباله مشترکی دارند یا یکدیگر را تمیز می کنند، پخش می شود. همچنین می تواند مستقیماً از مادر به بچه نیز منتقل شود. این ویروس در سلول های روده زندگی می کند و تکثیر پیدا می کند و معمولاً مشکلی ایجاد نمی کند.

در تعداد بسیار کمی از گربه ها (کمتر از 1 درصد)، ویروس در حین تکثیر جهش می یابد و بسیار خطرناک می شود.

ابتدا این ویروس شروع به آلوده کردن ماکروفاژها ، یک نوع گلبول سفید، می کند. به عبارت دیگر روده را ترک کرده و در کل بدن پخش می شود. سیستم ایمنی نمی تواند بیماری را به درستی تشخیص دهد و آن را درمان کند و باعث گسترش بیشتر آن شود. به این شکل که بدن سلول های ایمنی مختلفی را برای کنترل کردن ذرات ویروس می فرستد، اما همین کار باعث مشکلات بیشتری می شود.

به نظر می رسد گربه هایی با سیستم ایمنی تکامل نیافته و یا ضعیف (گربه های زیر دو سال یا آن هایی که بیماری های همزمان دارند) بیشتر در معرض ابتلا به FIP هستند. گربه های تحت استرس نیز بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند، زیرا استرس بر سیستم ایمنی بدن تأثیر منفی می گذارد. گربه های نر اخته نشده هم احتمالاً به دلیل سایر ویروس ها و یا پرسه زدن با گربه های غریبه، بیشتر در خطر ابتلا به FIP قرار دارند.

 

برخی از نژادهای گربه سانان به شکل بخصوصی مستعد ابتلا هستند. این نژادها عبارتند از:

• • حبشی ها
  • بنگال ها
  • بیرمن ها
  • هیمالیایی ها
  • رگ دال ها
  • رکس ها

 

شناسایی بیماری FIP در گربه ها

تشخیص FIP دشوار است و متأسفانه هیچ آزمایشی وجود ندارد که بتواند آن را در یک گربه زنده تأیید کند. از طرف دیگر، تنها راه، جمع آوری شواهد با استفاده از آزمایش های مخصوص سایر بیماری ها با علائم مشابه است.

آزمایش خون نقطه شروع حیاتی است و می تواند اطلاعات زیادی را به دامپزشک شما بدهد. این آزمایش ها می تواند برای رد کردن سایر مشکلات مربوط به کلیه ها و کبد و همچنین مشخص کردن نشانه های معمول FIP مانند افزایش تعداد گلبول های سفید خون، کم خونی و یا تغییرات در سطح آلبومین  و گلوبولین  (پروتئین های موجود در خون) مفید باشند. آزمایش FELV/FIV نیز با استفاده از آزمایش های خون انجام می شود. رد کردن این موارد نکته مهمی است.

نمونه برداری از مایعات داخل شکم یا قفسه سینه راه خوبی است و در مواردی که مایعات زیادی وجود ندارد، ممکن است از سونوگرافی برای بررسی مایعات یا سایر ضایعات مشکوک استفاده شود. مایع حاوی FIP را معمولاً می توان با استفاده از سرنگ از گربه هوشیار بیرون کشید. در این حالت اگر آزمایش سطح بالایی از پروتئین را نشان دهد و رنگ مایع به رنگ نی باشد، اغلب می توان گفت که گربه به FIP مبتلا نیست. در این حالت اگر یک آزمایشگاه خارجی مایع را برای وجود ویروس آزمایش کند و اگر جواب مثبت باشد، احتمال اینکه تشخیص درست باشد، بسیار زیاد است. متأسفانه حقیقت این است که نتیجه منفی لزوماً وجود بیماری را رد نمی کند.

تنها در صورتی می توان بیماری را با اطمینان 100 درصد تایید کرد که گربه ی شما بمیرد و دامپزشک شما به FIP مشکوک شود و از آن نمونه برداری کند و به آزمایشگاه بفرستد.

 

درمان گربه های مبتلا به FIP

عمده گربه هایی که به FIP مبتلا هستند، زنده نمی مانند. در واقع اکثر آنها هنگامی که مریضی آنها تشخیص داده می شود، بسیار بیمار هستند و برای جلوگیری از رنج بیشتر، کشته می شوند. هدف داروهای تجویزی، معمولاً درمان حمایتی و کاهش درد است. داروها می توانند شامل استروئیدها ، شیمی درمانی، تغذیه حمایتی، تزریق ویتامین و پروبیوتیک ها  باشند.

با این حال، طی یکی دو سال گذشته، درمان جدیدی برای FIP در گربه ها کشف شده است. این درمان هنوز در مراحل اولیه قرار دارد و هنوز به طور گسترده در دسترس نیست. با این حال، در یک مطالعه روی گربه های مبتلا به FIP، 25 گربه از 31 گربه پس از این درمان، زنده ماندند.

 

امید به زندگی در گربه های مبتلا به FIP

شناخت اولیه بیماری FIP در گربه های مبتلا، هنوز بسیار کم است. داروهای جدید به طور گسترده در دسترس نیستند و ممکن است برای سالیان سال بسیار گران باشند. علاوه بر این، عمده گربه ها هنگامی که مریضی آنها تشخیص داده می شود، بسیار بیمار هستند و نمی توانند به اندازه کافی زنده بمانند تا داروها اثر کنند.

بسیاری از گربه هایی که در زمان تشخیص کشته نمی شوند، ظرف چند روز می میرند. انتظار نمی رود اکثر گربه ها بیش از دو یا سه هفته زنده بمانند، اگرچه موارد نادری وجود دارد که گربه ها ترکیبی از داروها را مصرف می کنند و ماه ها زنده می مانند.

 

هزینه های درمان گربه های مبتلا به FIP

هزینه های مرتبط با تشخیص و درمان FIP در گربه ها می تواند به مرور زمان و به سرعت افزایش یابد. با توجه به شدت بیماری و تعداد آزمایش های مورد نیاز، احتمالاً 300 تا 1000 دلار است. بسیاری از داروهای مرتبط با درمان FIP به شدت نایاب و گران هستند. شاید لازم باشد گربه به مدت طولانی در بیمارستان بستری باشد و با مایعات و لوله های کمکی تغذیه شود. این هزینه ها می تواند تا 1000 دلار در روز باشند. کاهش درد گربه و راحت تر کردن او در خانه با استروئیدها به طور قابل توجهی کم هزینه است و می تواند تا ۵ دلار در روز پس از هزینه های اولیه شناسایی، برآورد شود.

 

چگونه از FIP جلوگیری کنیم

پیشگیری از FIP کار ساده ای نیست، اما راه های پیشنهادی معمولاً حول محور پیشگیری از بیماری های مضر برای سیستم ایمنی و در راستای کاهش انتشار ویروس کرونا می باشند. نگهداری گربه ها در گروه های نسبتاً کوچک (کمتر از پنج حیوان خانگی) و اطمینان از وجود تعداد زیادی از جعبه های زباله ضدعفونی شده به طور منظم می تواند باعث کاهش انتشار ویروس شود. اگر گربه ای به FIP مبتلا شود، صاحبان آن باید حداقل دو ماه صبر کنند تا حیوان خانگی دیگری بگیرند، زیرا ویروس می تواند تا هفت هفته در محیط خانه زنده بماند.

در برخی کشورها برای جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا واکسن هایی وجود دارد اما این واکسن را نمی توان به گربه های زیر 16 هفته تزریق کرد. از آن جایی که تقریباً همه گربه ها قبل از رسیدن به این سن به ویروس مبتلا شده اند، متأسفانه این راه مؤثر نیست.