استوماتیت در گربه ها

استوماتیت در گربه ها بیماری شایعی است که با التهاب شدید دهان، لثه ها و زبان می شود موجب درد و بی اشتهایی می شود. هر بیماری که در گربه ها موجب اجتناب از خوردن غذا شود، خطرناک است. برای آشنایی بهتر با این بیماری مروری خواهیم داشت بر علائم و نشانه های استوماتیت در گربه ها و اقداماتی که می توانید برای کمک به گربه تان انجام دهید.

 

استوماتیت چیست؟

استوماتیت یا استوماتیت-التهاب شدید لثه در گربه ها، بیماری است که باعث التهاب شدید دهان در گربه ها می شود. در التهاب لثه معمولاً لثه های نزدیک به دندان خراب ملتهب می شود اما این بیماری تمام بافت نرم دهان ازجمله: لثه ها، پشت گلو، زبان و حتی سقف دهان را درگیر می کند. استوماتیت یکی از مشکلات غیرمعمولِ دهانی در گربه ها است که دامپزشکان با آن مواجه می شوند اما همچنان بر بخش مهمی از حجم غذایی گربه ها تأثیر می گذارد. التهابات ناشی از این بیماری دردناک بوده و ممکن است به دلیل ناراحتی شدید منجر به اجتناب آن ها از خوردن غذای گربه شود.

 

آیا بیماری استوماتیت در گربه ها کشنده است؟

استوماتیت در گربه ها به ندرت کشنده است. بااین حال این بیماری جدی بوده و در صورت عدم درمان به دلیل درد ناشی از التهاب دهان، منجر به بی میلی یا اجتناب گربه به خوردن غذا شود. ازلحاظ علمی ممکن است گربه به علت غذا نخوردن و سوء تغذیه درنهایت بمیرد اما بیشتر گربه های درگیر این بیماری پیش از اینکه این مشکل جدی شود تحت درمان قرار می گیرند.

 

علت بروز استوماتیت در گربه ها چیست؟

بنا به گفته دامپزشکان علت اصلی این بیماری مشخص نیست. بااین حال مواردی هست که گربه ها را بیشتر در معرض این بیماری قرار می دهد. رایج ترین فرضیه درباره این بیماری این است که سیستم ایمنی گربه ها نسبت به چیزی بیش ازحد واکنش نشان می دهند و این واکنش بالا موجب زخم و التهاب در دهان می شود. اطلاعات موجود نشان می دهد که گربه های درگیر کالیسی ویروس بیشتر در خطر ابتلا به بیماری استوماتیت هستند.

علاوه بر این ابتلا به بیماری نقص ایمنی گربه یا ویروس لوسمی گربه ها ممکن است خطر ابتلا به استوماتیت را در گربه ها افزایش دهد. بااین حال ارتباط این دو بیماری در خطر ابتلا به استوماتیت نسبت به کالیسی ویروس گربه ای کمتر است.

همچنین به نظر گربه هایی که در خانه هایی با چند گربه یا در فضای باز و به صورت گروهی زندگی  می کنند ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به استوماتیت باشند. بااین حال هنوز مشخص نیست که علت این بیماری استرس مزمن یا حاد بوده یا به این دلیل است که برخی از گربه ها از لحاظ ژنتیکی تمایل به ابتلا و انتقال این ویروس دارند.

گرچه گربه ها در سنین نوزادی اغلب دچار التهاب دهان می شوند اما این بیماری بیشتر در گربه های بالغ و بالاتر از یک سال رخ می دهد. بهداشت دهان و دندان بی شک نقش مهمی در گربه های مبتلابه استوماتیت دارد.

به نظر می رسد سیستم ایمنی تعداد زیادی از گربه های مبتلا، به پلاک میکروبی روی دندان هایشان بیش ازحد واکنش نشان می دهد. بنابراین کاهش میزان پلاک میکروبی می تواند موجب بهبود التهاب دهان شود. علاوه بر این هرگونه بیماری مربوط به دندان می تواند منجر به تشدید التهاب و درد ناشی از آن شود به همین دلیل مشکلات دندانی به طورکلی اوضاع استوماتیت در گربه ها را وخیم تر می ‎کند.

 

به طور خلاصه گربه ها بیشتر در معرض ابتلا به استوماتیت هستند اگر:

در خانه ای با بیش از یک گربه زندگی کنند

سن آنها بیشتر از یک سال باشد

مبتلا به کالیسی ویروس، نقص ایمنی گربه یا لوسمی باشند

بیماری مربوط به دندان داشته باشند

 

علائم و نشانه های استوماتیت در گربه ها

ازآن جایی که گربه ها به ندرت اجازه می دهند که کسی داخل دهانشان را نگاه کند، اولین نشانه این بیماری اغلب ترشحات دهان (تراوش آب و مایعات دهان) و پنجه کشیدن به دهان بوده که نشانه التهاب دهان و درد است. صاحبان گربه ها اغلب می گویند که میل غذایی گربه شان تغییر کرده است. برخی از گربه ها از خوردن غذاهای سفت و برخی به طورکلی از خوردن غذا اجتناب می کنند. برخی نیز ممکن است به سمت ظرف غذا رفته لقمه ای بخورد و برود. گاهی اوقات گربه ها علائم کمی از بیماری را نشان می دهند. زخم های داخل دهان گربه در جلسات منظم معاینه فیزیکی، در تزریق واکسن تقویتی یا بخشی از شستشوی معمولی دندان ها زمانی که التهاب شدید و زخم مشاهده شود، تشخیص داده می شود. گربه ها می توانند درد زیادی را بدون هیچ علائمی تحمل کنند.

خونریزی از دهان به ندرت در گربه ها رخ می دهد اما استوماتیت شدید ممکن است کمی بزاق گربه را خونی کند. اگر گربه تان بیش از اندازه ترشحات دهانی دارد ممکن است لکه های خونی بر روی رختخواب، اسباب بازی ها و یا ظروف غذا ببینید.

 

سایر علائم استوماتیت در گربه ها عبارت اند از:

          بی اشتهایی، یا خوردن تنها بخشی از یک وعده غذایی

          اجتناب از خوردن غذاهای سفت مخصوص گربه

          ترشح آب از دهان

          کاهش وزن

          بوی بد دهان

          موهای بدن ضعیف گربه به دلیل تیمار نشدن (تمیزی و پیرایش)

          پنجه کشیدن به دهان

          غدد لنفاوی متورم و دردناک در گردن

 

تشخیص بیماری استوماتیت در گربه ها

اگر دامپزشکتان مشکوک باشد که گربه شما مبتلا به استوماتیت است، معاینه فیزیکی کاملی انجام می دهد. دامپزشک باید داخل دهان گربه، سر و گردن او را معاینه و مابقی بدن گربه را بررسی کند تا مطمئن شود که بیماری دیگری نباشد به خصوص این موارد که اغلب با علائم مبهمی ظاهر می شود.

استوماتیت اغلب به صورت احتمالی و بر اساس زخم های (ضایعات) دهان و علائم مطابق با این بیماری تشخیص داده می شود بااین حال لازم است سلامت دندان ها برای رد هرگونه بیماری دندانی بررسی شود. بعضی مواقع برای تائید تشخیص استوماتیت و اطمینان از اینکه ضایعات دهان از استوماتیت بوده نه از سرطان، لازم است بایوپسی (نمونه برداری از بافت دهان) تحت بیهوشی عمومی انجام شود. علاوه براین دامپزشکان قصد دارند علل زمینه ای این بیماری مانند بیماری های ویروسی را بررسی کنند.

 

بیشتر دامپزشکان علاوه بر معاینه فیزیکی آزمایش های زیر را نیز انجام می دهند:

آزمایش خون: برای بررسی شرایط دیگر و اطمینان از بی خطر بودن داروها برای استفاده، انجام می شود. علاوه بر این آزمایش خون به تشخیص بیماری نقص ایمنی گربه یا لوسمی کمک می کند.

آزمایش دهانی : دامپزشک ممکن است برای تشخیص کالیسی ویروس در گربه این آزمایش را انجام دهد. ممکن است در این آزمایش از باکتری های دهان نیز نمونه برداری شود.

عکسبرداری از دندان ها: برای این کار گربه تحت بی هوشی قرارگرفته و با پرتو اشعه ایکس از دهان، لثه ها و دندان های گربه عکسبرداری می شود.

بیوپسی دهان: اگر گربه شما تحت بی هوشی قرار گیرد ممکن است دامپزشک برای تشخیص لوسمی یا سرطان خون آزمایش بیوپسی دهان انجام دهد.

 

درمان استوماتیت در گربه ها

درمان این بیماری به نوعی خسته کننده است و برخی از گربه های مبتلا هیچ وقت به طور کامل درمان نمی شوند. با این حال بسیاری از گربه ها با برخی راه حل های ساده تا حد زیادی بهبود می یابند. زمانی که دامپزشک تشخیص دهد که گربه شما مبتلا به استوماتیت است، درمان معمولاً با درمان های ساده شروع می شود و به تدریج به فرآیندهای درمانی پیچیده می رسد.

اولین مرحله در فرآیند درمان شستشوی کامل دندان ها و حذف دندان خراب است. زمانی که دهان گربه شما تمیز شد، مرحله بعدی مراقبت در منزل با محصولی مناسب است. دامپزشک یک خمیر ضدعفونی کننده با پایه کلرهگزیدین  تجویز می کند که باید دو بار در روز به طور دائم با مسواک روی دندان ها و لثه های گربه بکشید و یا بمالید. در برخی موارد این کار به همراه چند بار تمیز کردن کامل دندان ها در سال برای درمان استوماتیت کافی است.

 

کشیدن دندان ها برای درمان استوماتیت

متأسفانه تعدادی از گربه ها آنچنان خوش شانس نیستند. اگر دامپزشک از پاسخ گربه به شیوه معمول پاکسازی دهان راضی نباشد یعنی فرآیند درمان به خوبی پیش نرود ممکن است دامپزشک تجویز کند که تمام دندان های فک گربه باید کشیده شود. کشیدن تمام دندان های فک به این معنی است که گربه شما به جز دندان های جلویی ازجمله دندان های نیش، دندان های دیگرش را از دست می دهد. برای اغلب صاحبان گربه این کار اقدام بسیار جدی و مهمی است با این حال با این روش نزدیک به 90 درصد گربه های مبتلا بهبود یافته و 50 درصد آن ها درمان می شوند و دیگر نیازی به درمان دارویی طولانی مدت نخواهند داشت.

گربه ها با دندان های کشیده شده همچنان غذا می خورند از این بابت خیالتان راحت باشد. در واقع بیشتر گربه ها پس از درمان زمانی که التهاب دهانشان بخوابد و ناراحتی شان برطرف شود بهتر از قبل غذا می خورند. دامپزشک بسته به وضعیت دندان های گربه و تجربه خود ممکن است شما را برای کشیدن دندان های گربه تان به دندانپزشک دامپزشکی معرفی کند زیرا احتمال دارد که این عمل طولانی و پیچیده باشد.

 

داروهای درمان استوماتیت در گربه ها

داروهای بسیاری برای درمان استوماتیت تجویزشده اند اما بسیاری از این داروها گاهی اوقات تأثیر داشته و گاهی اوقات بی تأثیر هستند. امیدوارکننده دارو در درمان این بیماری امگا اینترفرون نوترکیب گربه (معمولاً اینترفرون نامیده می شود)  است که به سیستم ایمنی گربه برای مبارزه با ویروس هایی همچون کالیسی ویروس گربه ای کمک می کند. اینترفرون یک داروی ضدویروسی است که به صورت مایع و مستقیم داخل دهان گربه ریخته و یا به گربه تزریق می شود.

 

داروهای احتمالی دیگر برای درمان و کنترل استوماتیت در گربه ها عبارت اند از:

کورتیکواستروئید : استروئیدها نقش ضدالتهابی دارند. این دارو معمولاً به صورت قرص مصرف می شود. عوارض جانبی زیادی دارند به همین دلیل دامپزشکان اغلب سعی می کنند از کمترین دوز مؤثر دارو در کوتاه ترین زمان ممکن برای کنترل این بیماری استفاده کنند.

NSAIDs (داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی) : این داروها به صورت مایع و قرص برای کاهش التهاب دهان تجویز می شوند. مسکن خوبی هستند اما نباید در طولانی مدت استفاده شود مگر اینکه راه درمانی دیگری نباشد.

سیکلوسپورین : این دارو در گذشته استفاده زیادی داشته اما اکنون استفاده از آن کاهش یافته است. زیرا این دارو چندان مؤثر نبوده و عوارض جانبی زیادی دارد. معمولاً به صورت مایع خوراکی تجویز می شود.

هزینه عمومی برای درمان استوماتیت در گربه ها

هزینه درمان این بیماری بسته به پاسخ هریک از گربه ها به درمان، متغیر است. به طور متوسط موارد ساده بدون نیاز به متخصص ممکن است هرساله چیزی در حدود 800 دلار برای انجام مجدد اقدامات دندانی مانند شستشوی کامل دندان ها، هزینه داشته باشد. در موارد پیچیده تر ممکن است این مبلغ به 500/1 دلار در سال نیز برسد.

 

چگونه از بروز استوماتیت در گربه ها جلوگیری کنیم

ازآن جایی که علت اصلی این بیماری مشخص نیست بنابراین راهی برای جلوگیری از آن وجود ندارد. احتمالاً مؤثرترین روش برای جلوگیری از این بیماری رعایت بهداشت دهان و دندان گربه از زمان نوزادی است. علاوه بر این واکسیناسیون به موقع گربه خطر ابتلا به کالیسی ویروس گربه ای یا لوسمی را کاهش می دهد. عقیم کردن گربه هایتان نیز راه خوبی برای کاهش دعوای میان گربه ها و کاهش احتمال ابتلا به ویروس های لوسمی و نقص ایمنی گربه است.